همانطور که میدانید یکی از مهمترین دلایل تصادف خودروها در جادهها سرعت بالا و عدم عملکرد صحیح ترمز میباشد. امروزه نیز با پیشرفت تکنولوژی در صنعت خودروسازی، شاهد سیستمهای پیشرفتهتر در ترمز خودروها هستیم. سیستم ترمز ABS هنگام ترمزگیری در سرعتهای بالا که خودرو به راحتی از اختیار رانندع خارج میشود از تصادفهای سهمگین جلوگیری میکند.
رانندگی در جادههای لغزنده یخ زده و بارانی با مجهز بودن به ترمز ABS بسیار راحتتر است، چراکه دیگر مالک با قفل شدن چرخها مواجه نخواهد شد. در ادامه با ما همراه باشید تا با سیستم ترمز ABS و چگونگی عملکرد آن بیشتر آشنا شویم.
سیستم ترمز ضد قفل ABS چیست و چگونه کار می کند؟
Anti Braking System و یا همان ABS یک سیستم پیشرفته است که از قفل ماندن چرخها پس از ترمزگیری جلوگیری میکند. شرکت وستینگ هاوس که در آمریکا سامانه ترمز قطارهای شرکت راه آهن را تاسیس کرد در اوایل دهه 1950 میلادی مجموعه دانلوپ ماکسارت (فناوری ترمز ABS) را به بازار عرضه نمود.
عمکلرد سیستم ABS بر انتقال نیروی پای راننده از طریق سامانه هیدرولیکی به لنتهای ترمز استوار میباشد. به این صورت که پس از فشرده شدن پدال ترمز توسط راننده سوپاپ خلا بوستر فعال میشود و هوای پشت دیافراگم از سوی موتور مکیده میشود. خلاء به وجود آمده موجب تقویت چند برابری نیروی وارده از پای راننده میشود و در نتیجه نیروی حاصل شده به روغن ترمز در سیلندر اصلی وارد پمپ میگردد و سپس از لوله حاوی روغن به سمت لنت منتقل میشود و آنها را به دیسک یا کاسه چرخ میفشارد تا خودرو متوقف شود.
اجزای تشکیل دهنده ترمز ABS
سیستم ترمز ضد قفل ABS به عنوان یک سیستم کمکی در کنار ترمزهای اصلی قرار میگیرد و شروع به فعالیت میکند، اما این سیستم نیز اجزای مختص خود را دارد که عبارتند از:
سنسورهای سرعت
یکی از اجزای مهم سیستم ABS که باعث شده تا از ایمنی بسیار بالایی برخوردار باشد، سنسورهای سرعت میباشند. این سنسورها در کنار چرخ و گاهی اوقات در دیفرانسیل قرار میگیرند و هرگونه تغییر سرعت را به سیستم ABS گزارش میدهند. عملکرد این سیستم تاثیر مستقیمی در جلوگیری از قفل شدن چرخها دارد.
سوپاپ ها
در سیستم ترمز ضد قفل لولههایی هستند که برای هر چرخ به صورت جداگانه تعبیه شده اند که درون آنها سوپاپهایی مربوط به ترمز ABS دارد. این سوپاپها هنگام ترمزگیری فشار روغن را به صورت ثابت نگه میدارند که از این طریق عملکرد سیستم به درستی صورت میگیرد. سوپاپها به دو دسته ورودی و خروجی و سه حالت عملکردی، نگهداری و فشار، اعمال فشار و رها سازی فشار تقسیم میشوند.
پمپ
نیرویی که توسط سوپاپ کاهش یافته با استفاده از پمپ باز میگردد، پمپها جزو سیستم کنترل هیدرولیک هستند و در زمان فعالیت خود مقدار خروجی روغن را نیز تنظیم میکنند. پس از اینکه سوپاپها فشار را در ترمز کم میکنند، پمپ وظیفه ایجاد مجدد فشار را بر عهد دارد.
کنترل کننده
عملکرد سنسورها، پمپ و سوپاپ توسط کنترل کننده که در واقع رایانه سیستم است، تجزیه و تحلیل میشود. این قسمت وظیفه ارسال دستورالعملهای لازم را بر عهده دارد.
مزایا و معایب سیستم ضد قفل ABS
همانطور که در ابتدا اشاره نمودیم، سیستم ABS با جلوگیری از قفل شدن چرخها در افزایش ایمنی خودرو و جلوگیری از تصادفات نقش به سزایی دارد. اما مجهز بودن به این سیستم مزایای دیگری نیز دارد که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت.
- سیستم ترمز ABS این امکان را برای شما فراهم میکند تا در مسیرهای بارانی و برفی زمانی که سطح جاده خیس و لغزنده است، رانندگی راحتی داشته باشید و بدون استرس به مسیر خود ادامه دهید.
- کاهش نیافتن ارزش خودرو هنگام فروش مجدد از دیگر قابلیتهای مهم سیستم ترمز ABS است.
- ایجاد کشش یکی دیگر از مزایای سیستم ABS است. با این قابلیت دیگر از کشیده شدن هر چرخ در جاده اطمینان خاطر خواهید داشت.
سیستم ضد قفل ABS علاوه بر مزیتهای چشم گیری که دارد، خالی از عیب و نقص نیست و میتواند معایبی را به دنبال داشته باشد.
- اساس کار سیستم ABS متوقف کردن خودرو در شرایط لغزنده است اما برخی از رانندگان میگویند که در شرایط عادی نیز این سیستم باعث متوقف شدن خودرو میشود. دلیل این تجربه میتواند رخ دادن خطا در این سیستم در سرعتهای معمولی باشد.
- هزینههای نگهداری و تعمیر سیستم ABS از سیستم ترمز معمولی گرانتر است. آسیب دیدن کالیبراسیون، سنسورها و یا سوپاپ میتواند هزینه بالایی برای مالک به همراه داشته باشد.
- سیستم ای بی اس قطعات و اجزای ظریفی دارد ک میتوانند باعث به وجود آمدن مشکل در سیستم شوند در برخی موارد نیز آسیب دیدن ABS میتواند صداهای بلند و آزار دهندهای و یا لرزش در زیر پای راننده را به همراه بیاورد.
انواع سیستم ترمز ABS
سیستم ای بی اس دارای مدلهای مختلفی است که در سرعت پردازش، تعداد سوپاپ و سنسور، نوع پردازنده و واحد کنترل با هم متفاوت هستند. سیستمهای چهار گانه، سه گانه و تک کاناله از انواع سیستم ترمز ضد قفل هستند که با آنها آشنا میشویم:
سیستم چهار کاناله با چهار سنسور (چهار گانه)
در سیستم چهارگانه هر یک از چرخها سنسور و سوپاپ خود را دارند که این قابلیت باعث میشود، این سیستم دقیق ترین حالت ABS باشد. سرعت هر چرخ به صورت جداگانه توسط سنسورها بررسی میگردد و به ECU انتقال داده میشود .
سیستم سه کاناله با سه سنسور (سه گانه)
در این سیستم برای چرخهای جلو سوپاپها، کانالها و سنسورها به صورت مجزا تعبیه شده است و برای چرخهای عقب از یک سری کانال و سوپاپ و حسگر به صورت مشترک استفاده میشود که روی اکسل عقب قرار دارند. این سیستم نسبت به سیستم چهارگانه دقت و حساسیت کمتری دارد و ممکن است، شاهد قفل شدن چرخهای عقب در این سیستم باشیم
یک کاناله با یک سنسور (تک کاناله)
سیستم تک کاناله معمولا در خودروهای سنگین بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد که در آنها تنها از یک سنسور، کانال و سوپاپ در محور عقب استفاده میشود. در این سیستم عملکرد بر اساس ترمزگیریهای شدید میباشد که وزن خودرو به سمت جلو بیشتر است.
عیب یابی در سیستم ABS
سیستم ABS مانند هر سیستم دیگری نیاز به سرویس و تعمیر دارد. در خودروهای مجهز به ABS یک چراغ هشدار در داشبورد تعبیه شده است تا در صورت بروز مشکل در سیستم روشن شود تا به راننده اخطار دهد.
دلیل روشن شدن چراغ هشدار ای بی اس، میتواند خرابی سنسورها، آسیب دیدن پمپها و سوپاپها، معضل الکتریکی و یا عدم عملکرد صحیح واحد کنترل باشد.