امروزه آلودگی هوا به معضلی بزرگ در دنیا تبدیل شده است، این آلودگی دلایل متفاوتی مانند، سوختهای جامد، گازهای مضر، سوختهای فسیلی، گازهای خروجی کارخانهها و صنایع دارد. آلایندههای ناشی از وسایل نقلیه نیز جزو مهمترین عوامل آلودگی هوا به ویژه در کلان شهرها به شمار میآیند.
با توجه به مصرف بالای سوختهای طبیعی و افزایش روز افزون قیمت این سوختها نسل جدیدی از خودروهای برقی وارد بازار شدند. این خودروها دیگر نیاز به سوخت طبیعی ندارند و تنها با برق کار میکنند. در این مقاله به انواع خودرو هیبریدی و اینکه چگونه کار می کند؟ خواهیم پرداخت.
خودرو هیبریدی چیست؟
خودرو هیبریدی (Hybrid vehicle) جزو خودروهای دوستدار طبیعت است که به ماشین سبز نیز شناخته میشود. این خودرو برای عملکرد نیاز به دو منبع و یک باتری خواهد داشت. یک موتور بنزینی، یک موتور برقی و یک باتری اجزای تشکیل دهنده سیستم یک خودرو هیبریدی است و به عبارتی دیگر میتوان گفت، این خودروها ترکیبی از خودروی بنزینی با خودروی برقی میباشند. خودرو هیبریدی انرژی الکتریکی را در باتری ذخیره می کند و با ترکیب انرژی احتراقی بنزین و یا گازوئیل شروع به کار مینماید.
شاید با خود فکر کنید که خودروهای هیبریدی پدیدهای جدید و مدرن هستند، اما بد نیست که بدانید این مدل خودرو در ابتدا پیداش صنعت خودروسازی نیز ایده پردازی شده بود. نخستین مدل خودرو هیبرید توسط فردیناند پورش در سال 1899 و با نام Mixte روانه بازار شد که در آن زمان پیش از 300 نسخه از آن تولید گردید و به سرعت فروخته شد.
انواع خودرو هیبریدی
به دلیل افزایش محبوبیت خودروهای هیبریدی در بین مردم و مزایای استفاده از آن این خودرو در سه مدل هیبرید، پلاگین هیبرید و نیمه هیبرید طراحی و تولید شد که هر یک دارای نقاط قوت و نقاط ضعفی می باشند. آشنایی با مدلهای مختلف این خودرو این امکان را به شما میدهد تا در صورت علاقه به خرید این خودروها اطلاعات کاملی در دست داشته باشید.
پلاگین هیبرید
پلاگین هیبرید جزو جدیدترین و کاربردیترین مدلهای این خودرو میباشد که با تعبیه باتری بزرگتر قابلیت شارژ مستقیم با برق شهری را دارند. این مدل از خودروهای هیبریدی برای استفاده روزانه گزینه مناسبی هستند که بدون تولید هیچگونه آلایندگی با موتور الکتریکی فعالیت میکنند. از قابلیتهای مهم این مدل خودرو امکان شارژ باتریها هنگام حرکت خودرو و استفاده از دو نوع سوخت به صورت مستقل و ترکیبی میباشد.
پلاگین هیبرید نسبت به سه مدل دیگر مزایای بیشتری دارد و میزان توجه زیادی را به خود جلب کرده است. طیف باتری پلاگین به صورت تقریبی بین 13 تا 18 کیلو وات بر ساعت میباشد. به کارگیری یک موتور بنزینی در کنار موتور الکتریکی باعث میشود تا کاربر رانندگی بدون استرسی داشته باشد و مصرف سوخت نیز به شدت کاهش یابد.
تنها نکته منفی این خودرو استفاده از یک منبع خارجی برای شارژ باتری است، طیف موتور این مدل پاسخگوی یک هفته نیز نمیباشد.
میتسوبیشی اوتلندر، هیوندای ایونیک و رینچ رور اسپرت نمونه هایی از پلاگین هیبرید هستند.
هیبرید کامل
در مدلهایی که به صورت کاملا طراحی میشوند نیاز به منبع خارجی برای شارژ کردن نیست، در هیبرید کامل از دو موتور بنزینی و الکتریکی استفاده میشود تا عملکرد کاملی داشته باشد. در این مدل خودرو هنگامی که سرعت کم است، باتری نیروی مورد نیاز برای حرکت را تولید میکند اما زمانی که کاربر به نیروی بیشتر نیاز دارد، موتور بنزینی شروع به فعالیت خواهد کرد.
در خودروهای هیبرید کامل موتور علاوه بر تولید نیرو برای به حرکت در آوردن چرخها وظیفه شارژ باتری را نیز بر عهده دارد. موتور برقی این خودرو به صورتی طراحی شده است که میتواند انرژی را از حرکت اتومبیل جذب کند و معمولا تنها تا 30 کلیومتر میتوان از آن استفاده نمود.
از معایب این مدل می توان به لزوم رانندگی با سرعت کم اشاره نمود. تویوتا CH-R، لکسوس UX250h، سوبارو XV نمونه هایی از هیبرید کامل هستند.
نیمه هیبرید
این مدل از خودرو هیبریدی از محبوبیت بالایی در بین طرفداران این تکونولوژی برخوردارند. در خودرو نیمه هیبریدی یک موتور الکتریکی با ظرفیت 12، 24 و یا 48 ولتی به منظور پشتیبانی از موتور بنزینی تعبیه شده است. این موتور برقی کوچک به تنهایی نمیتواند خودرو را به حرکت در بیاورد و نقش یک سیستم توقف در سرعتهای پایین را ایفا میکند. در سرعتهای بالا موتور نیمه هیبرید نقش مهمی خواهد داشت و کاهش دهنده فشار میباشد.
در خودروهای هیبرید کامل دو موتور قابلیت فعالیت به صورت جداگانه دارند، اما در این مدل به این صورت نیست. نیمه هیبرید قیمت مقرون به صرفه تری نسبت به سایر مدلها دارد و به عملکرد بهتر موتور اصلی کمک میکند. مزدا 3 X20، آستینا اکایاکتیو، آئودی Q7 و لندروور دیسکاوری اسپرت نمونههایی از خودرو نیمه هیبرید هستند.
مزایای استفاده از خودرو هیبریدی
با رانندگی اصولی و صحیح اکثر خودروها عملکرد خوبی خواهند داشت، این مسئله برای خودروهای هیبردی نیز صدق میکند. در ادامه به مزایای استفاده از خودروهای هیبریدی خواهیم پرداخت.
- یکی از مهمترین مزایای خودروهای هیبریدی به ویژه هنگام رانندگی در شهر، کار نکردن مخزن بنزین در زمان توقف یا حرکت با سرعت کم میباشد. این عملکر باعث کاهش فشار به موتور ماشین و افزایش طول عمر ترمز میشود. به طور خلاصه میتوان گفت استهلاک کم از ویژگیهای خودرو هیبریدی میباشد.
- خودروهای هیبریدی یک پیشنهاد مناسب برای کاربرانی است که به کیفیت رانندگی اهیمت زیادی میدهند. در بسیاری از خودروهای هیبریدی میزان مصرف بنزین در سرعتهای بالا و با ترمز کردن به صورت تدریجی کم میشود. همچنین هنگام افزایش سرعت نیز موتور برقی خودرو خودکار روشن خواهد شد. این قابلیت موجب افزایش بازدهی خودروهای هیبریدی میشود.
- یکی از مسائلی که ممکن است، موجب صرف نظر افراد از خودروهای هیبریدی شود، باتری خودرو است، چراکه بسیاری بر این باور هستند، تعویض و جایگزینی باتری هزینه بالایی دارد. اما باید بدانید هزینه خرید یک باتری نو تقریبا معادل با هزینه یک خودرو معمولی میباشد. همچنین بسیاری از شرکتهای خودروسازی فعال در این زمینه، باتری و سایر قطعات هیبریدی را گارانتی میکنند.
- خودروهای هیبردی به دلیل مصرف کم سوخت به میزان کمتری موجب آلودگی هوا میشوند.
- استفاده از خودروهای هیبریدی برای مقاصد درون شهری به صرفهتر از خودروهای معمولی است. خودروهای هیبریدی با قابلیت شارژ هنگام حرکت دیگر نیاز به اتصال به برق نخواهند داشت.
- گرم شدن خودرو یکی از معضلات شایع برای بسیاری از مالکان است. هنگام استفاده از ماشینهای هیبریدی دیگر شاهد اینگونه مشکلات نخواهیم بود، چراکه آب موجود در این خودروها تا سه روز گرم نگه داشته میشود و دیگر نیازی نیست در روزهای سرد زمستانی منتظر گرم شدن خودرو باشید.
- یکی از مزایای مهم خودرو هیبریدی کم سروصدا بودن آن است. دلیل صدای کمتر این خودروها روشن شدن موتور برقی و خاموش ماندن موتور بنزینی است.
- تعبیه دو موتور در خودرو هیبریدی یکی نقاط قوت آن میباشد. با این قابلیت در صورت بروز مشکل برای یکی از موتورها و یا اتمام سوخت عملکردهای خودرو متوقف نخواهند شد.
معایب خودروهای هیبریدی
تا این قسمت از مقاله به این موضوع که خودرو هیبریدی چگونه کار می کند و استفاده از آن چه مزایایی خواهد داشت، پرداختیم. اما همانطور که میدانید هر سیستمی علاوه بر مزایایی که دارد، معایبی نیز خواهد داشت و خودروهای هیبریدی از این قاعده مستثنا نیستند.
- کمیابی خودروهای هیبریدی و قطعات آنها یکی از معایب این تکنولوژی میباشد.
- تامین برق این خودرو نیازمند باتریهای بزرگی میباشد که باعث شده حجم زیادی از صندوق و فضایی که برای بار تعبیه شده است را اشغال نماید.
- یکی دیگر از معایب خودروهای هیبریدی نیاز آنها به شارژر برای تامین انرژی است. تعداد ایستگاههایی که برای شارژ این خودروها در سراسر جهان تعبیه شده است، بسیار کم میباشد به همین دلیل تنها دسترسی آسان شما به برق هنگام عدم استفاده از خودرو در پارکینگ خانه است.
- خودرو هیبریدی به دلیل امکانات ویژهای که دارد، گرانتر از خودروهای معمولی میباشد. خرید این خودرو تنها در صورتی مقرون به صرفه است که بخواهید با عدم تعویض خودرو و پرداخت کمتر پول بنزین جبران مافات کنید.
- خودروها هیبریدی به دلیل وزن باتری دچار بر هم خوردن تعادل میشوند و از تواناییهای اسپرت برخودار نیستند.
- در صورت خرابی خودرو هیبریدی یافتن مراکز و افراد متخصص به مراتب سختتر و گرانتر از سایر خودروهاست.
خودرو هیبریدی در ایران
همانطور که با خودرو هیبریدی آشنا شدهاید این خودروها با داشتن پیشرانهای مدرن مصرف سوخت کمتری دارد و آلایندگی آنها به شدن کمتر از سایر خودروها میباشد. به همین دلیل این خودروها دارای تخفیف 90 درصدی برای خرید طرح ترافیک میباشند.
تمامی خودروهای هیبریدی در ایران نیز زیر مجموعهای از کمپانی تویوتا هستند که نام بعضی از آنها در قسمت پایین درج شده است.
- تویوتا کمری XLE
- تویوتا کمری SE
- لکسوس NXH300H
- تویوتا پریوس
- لکسوس CT200H
- هیوندای سوناتا هیبرید
- کیا اپتیما هیبریدی
- میتسوبیشی اوتلندر پلاگین هیبرید
- تویوتا CHR